جایگاه اشیا در نگاره های زند و قاجار

چکیده اهمیت اشیاء در نگاه انسان از آغاز پیدایش در زندگی جریان داشته و تاکنون نیز ادامه دارد. ساخت اشیاء از انواع کاربردی و آئینی آغاز و تا انواع الکترونیکی آن به همزیستی مسالمت آمیزی با انسان منتهی گشته است. حال اینکه این همزیستی در هر دوره ای از تاریخ چگونه خودنمایی می کند از اهمیت بسیاری برخوردار است.این رساله به بررسی موقعیت شی از جنبه های زیبایی شناسی، هویت مداری، نمادگرایی، جامعه شناسی و همچنین کاربرد شی به عنوان عنصری تزئینی می پردازد. مفهموم شی در هر دوره ای بنا به مقتضیات آن دوران تغییر می کند. در ایران باستان شی دارای وجهی نمادین بوده و بار مسئولیتی سنگین برای ارتباط با عالم غیر بر دوش داشته است. حال آن که در دوره های متأخرتر در ابتدا بیشتر برای پر کردن فضا و ایجاد تعادل در ترکیب بندی و حتی به اسبابی برای تأکید بر سوژه و جریان اصلی تغییر شکل یافته است و در دوران قاجار علاوه بر موارد ذکر شده بیشتر جنبه ای هویت مدار می یابد. در این رساله شی بیشتر با مفهوم طبیعت بی جان مورد نظر است ژانری که در نقاشی ایران به طور مستقل از دوران قاجار آغاز و تا به امروز نیز ادامه یافته است. کلید واژه: طبیعت بی جان، جاندار پنداری، نقاشی قاجار، حامی، نگارگری ایران، نقاشی اروپایی. abstract: objects have always been important for human being since their appearance in the world. the manufacture of objects from the applied and religious to the electronic types has all lead to symbiotic relationship of them with the human. the type of such relationship has undergone considerable changes though the history. this evolution is supposed to be the main concept of this study. in this thesis, i have carried out a brief study on the iranian history of art from the late of safavieh dynasty until ghajar including the european painting of the same period due to the many european painters’ trips to iran. furthermore, in order to investigate the theory which is about the possible correspondence of ghajar painters’ opinions with the viewpoints of ancient iranians in presenting spiritsial and magic space to objects, a thorough study is carried out on the ancient time respecting the viewpoint on the objects (with the emphasis on the preliminary paintings of the deadened nature) and the above-mentioned period as well as the important role of the patron of the works. ultimately, it was recognized that the paintings of and centuries could considered as an indication of the power of monarchies as well as valid documents illustrating the lifestyle of the people in that period of time. also, it was noticed that objects regardless of their spiritual characteristics, have always been at the service of the human and have been noticeable witnesses of the human living. key word: still life /animism/ ghajar painting / pattron /iranian painting/european painting